Czy zaćma dotyka tylko starsze osoby? Rozwiewamy wątpliwości

Powszechne przekonanie głosi, że zaćma to schorzenie dotykające wyłącznie osoby w podeszłym wieku. To mit, który może opóźniać diagnozę i odpowiednie leczenie u młodszych pacjentów. Prawda jest taka, że katarakta, choć najczęściej występuje u seniorów, może rozwinąć się w każdym wieku, nawet u niemowląt. Zrozumienie, czym jest ta choroba, jakie są jej przyczyny i objawy, jest fundamentalne dla utrzymania dobrego widzenia przez całe życie. Zaćma, medycznie nazywana kataraktą, to postępujące zmętnienie soczewki oka, które prowadzi do stopniowego pogorszenia ostrości wzroku. Nieleczona zaćma prowadzi do całkowitej utraty wzroku, dlatego tak istotne jest wczesne wykrycie i podjęcie terapii.

Czym jest zaćma i jakie są jej pierwsze objawy?

Soczewka oka to przezroczysta struktura wewnątrz gałki ocznej, której zadaniem jest skupianie promieni słonecznych na siatkówce, co umożliwia ostre widzenie. Z biegiem lat lub pod wpływem różnych czynników, jej białka mogą ulegać denaturacji, co prowadzi do utraty przejrzystości i powstania zmętnień. Właśnie to zmętnienie soczewki jest istotą zaćmy. Proces ten można porównać do patrzenia przez zaparowaną lub brudną szybę – obraz staje się niewyraźny, kolory tracą intensywność, a codzienne czynności, takie jak czytanie czy prowadzenie samochodu, stają się coraz trudniejsze.

Pierwsze symptomy choroby często są subtelne i łatwe do zbagatelizowania. W początkowym stadium pacjenci mogą zauważyć jedynie niewielkie pogorszenie widzenia, które przypisują zmęczeniu lub potrzebie zmiany okularów. Jednak z czasem objawy zaćmy stają się bardziej dokuczliwe. Do najważniejszych z nich należą:

• zamglone i nieostre widzenie – najczęstszy i najbardziej charakterystyczny objaw, który nie ustępuje po mruganiu,

• pogorszenie widzenia w nocy – trudności z widzeniem w słabym oświetleniu, na przykład podczas prowadzenia pojazdu po zmroku,

• wrażliwość na jasne światło – olśnienie i efekt halo (aureoli) wokół źródeł światła, takich jak lampy czy reflektory samochodowe,

• podwójne widzenie w jednym oku (monokularne diplopia), które może ustępować w miarę postępu choroby,

• zmiana postrzegania kontrastu i kolorów – barwy wydają się wyblakłe, a rozróżnianie odcieni staje się trudniejsze,

• częste zmiany mocy okularów lub soczewek kontaktowych, które nie przynoszą oczekiwanej poprawy.

W przypadku zaobserwowania jakichkolwiek niepokojących objawów, niezbędna jest pilna konsultacja z lekarzem okulistą. Tylko specjalistyczne badanie pozwala postawić trafną diagnozę i zaplanować odpowiednie leczenie.

Czy zaćma dotyka tylko starsze osoby? Przyczyny i rodzaje katarakty

Odpowiedź na pytanie, czy zaćma dotyka tylko starsze osoby, jest jednoznaczna: nie. Chociaż zaćma starcza jest najczęściej diagnozowanym rodzajem tej choroby i bezpośrednio wiąże się z naturalnym procesem starzenia się organizmu, nie jest to jedyna jej postać. Medycyna wyróżnia kilka rodzajów zaćmy, które mogą pojawić się na różnych etapach życia. Zrozumienie ich przyczyn pozwala lepiej ocenić indywidualne ryzyko i podkreśla, że problem ten może dotknąć każdego.

Zaćma wrodzona – problem od urodzenia

Zaćma wrodzona występuje u noworodków i niemowląt. Może być spowodowana przez predyspozycje genetyczne lub problemy zdrowotne matki w czasie ciąży, takie jak infekcje (np. różyczka) czy przyjmowanie niektórych leków. Wczesne wykrycie i interwencja chirurgiczna są w tym przypadku krytyczne dla prawidłowego rozwoju narządu wzroku u dziecka. Bez leczenia zaćma wrodzona prowadzi do niedowidzenia i trwałej utraty wzroku.

Zaćma wtórna i inne typy

Ten rodzaj katarakty rozwija się jako powikłanie innych problemów zdrowotnych lub czynników zewnętrznych. Może pojawić się w każdym wieku, także u osób młodych. Do głównych przyczyn zaćmy wtórnej należą:

• przewlekłe choroby, takie jak cukrzyca, atopowe zapalenie skóry czy schorzenia metaboliczne,

• długotrwałe przyjmowanie niektórych leków, głównie sterydów (zaćma polekowa),

• urazy oka – mechaniczne uszkodzenie gałki ocznej może prowadzić do rozwoju zaćmy pourazowej,

• przebyte operacje okulistyczne lub stany zapalne wewnątrz oka.

Warto również wspomnieć o czynnikach ryzyka, które mogą przyspieszyć rozwój zaćmy, nawet u osób w młodym wieku. Są to między innymi palenie papierosów, nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV bez odpowiedniej ochrony, niezdrowa dieta uboga w antyoksydanty oraz nadużywanie alkoholu.

Jak wygląda skuteczne leczenie zaćmy?

Współczesna medycyna nie oferuje skutecznego leczenia farmakologicznego, które mogłoby cofnąć lub zatrzymać postępujące zmętnienie soczewki. Krople do oczu czy suplementy diety nie są w stanie przywrócić jej przejrzystości. Jedyną skuteczną metodą leczenia zaćmy jest zabieg chirurgiczny. Operacja usunięcia zaćmy to jedna z najbezpieczniejszych i najczęściej wykonywanych procedur na świecie, charakteryzująca się bardzo wysoką skutecznością.

Nowoczesna operacja, zwana fakoemulsyfikacją, polega na usunięciu zmętniałej soczewki i zastąpieniu jej nową, sztuczną soczewką wewnątrzgałkową. Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym, najczęściej za pomocą kropli. Chirurg wykonuje minimalne nacięcie (około 2 mm) w gałce ocznej, a następnie, za pomocą ultradźwięków, rozbija zmętniałą soczewkę na małe fragmenty i odsysa je. W jej miejsce, do pozostawionej torebki soczewki, wprowadza się zwiniętą, nową soczewkę, która sama się rozwija i stabilizuje. Cała procedura trwa zaledwie 15-20 minut i nie wymaga hospitalizacji. Pacjent jeszcze tego samego dnia wraca do domu, a lepsze widzenie jest odczuwalne niemal natychmiast. Szczegółowy opis procedury i odpowiedzi na najczęstsze pytania pacjentów można znaleźć pod adresem: https://jasneblonia.pl/operacja-zacmy, gdzie specjaliści wyjaśniają każdy etap leczenia.

Nieleczona zaćma – jakie są konsekwencje zaniechania leczenia?

Odkładanie decyzji o operacji jest nie tylko nierozsądne, ale i niebezpieczne. Nieleczona katarakta nieustannie postępuje, prowadząc do coraz większych problemów z widzeniem. W zaawansowanych przypadkach trudności sprawia nie tylko czytanie czy oceną odległości, ale także rozpoznawanie twarzy i poruszanie się po znanym otoczeniu. Ostatecznym skutkiem zaniechania leczenia jest całkowita, nieodwracalna utrata wzroku. Dojrzała, twarda zaćma jest również trudniejsza do usunięcia, co może wiązać się z większym ryzykiem powikłań podczas operacji.

Szczególnie ważne jest, aby nie czekać, aż zaćma „dojrzeje”. To przestarzałe podejście, które we współczesnej okulistyce nie ma już zastosowania. Nowoczesne techniki operacyjne pozwalają na skuteczne i bezpieczne usunięcie zaćmy na każdym etapie jej rozwoju. Decyzję o zabiegu podejmuje się wtedy, gdy pogorszenie widzenia zaczyna utrudniać pacjentowi codzienne funkcjonowanie. Im wcześniej zostanie przeprowadzona operacja, tym szybciej pacjent odzyska komfort życia i pełną sprawność wzrokową, unikając ryzyka trwałej utraty wzroku.

Podsumowując, zaćma to choroba, która może dotknąć każdego, niezależnie od wieku. Chociaż najczęściej diagnozuje się ją u osób starszych, to czynniki genetyczne, przewlekłe choroby czy urazy mogą powodować jej rozwój także u ludzi młodych. Kluczem do zachowania dobrego wzroku jest regularna kontrola okulistyczna, a w razie diagnozy – niezwłoczne podjęcie leczenia. Nowoczesna operacja usunięcia zaćmy to bezpieczny i niezwykle skuteczny zabieg, który pozwala na stałe pozbyć się problemu i odzyskać radość z wyraźnego widzenia.

Artykuł sponsorowany